ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP – HKI
MÔN GDCD – K9
I.Nội dung ôn tập :
Bài 4 : BẢO VỆ HÒA BÌNH
1. Thế nào là bảo vệ hòa bình ?
a) Hòa bình:
- Là tình trạng không có chiến tranh hay xung đột vũ trang;
- Là mối quan hệ hiểu biết, tôn trọng, bình đẳng, hợp tác giữa các quốc gia- dân tộc, giữa con người với con người;
- Là hạnh phúc và khát vọng của toàn nhân loại.
b) Bảo vệ hòa bình là làm mọi việc để
- Bảo vệ giữ gìn cuộc sống xã hội bình yên;
- Là giải quyết vấn đề mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc, tôn giáo và quốc gia bằng thương lượng, đàm phán.
- Không để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang.
2. Vì sao phải bảo vệ hòa bình ?
Vì:
- Xung đột vũ trang, chiến tranh vẫn còn xảy ra nhiều nơi trên thế giới;
- Hoà bình mang lại cuộc sống thanh bình, hạnh phúc, ấm no
- Chiến tranh gây ra đau thương, mất mát, nghèo nàn, bệnh tật
3. Trách nhiệm bảo vệ hòa bình.
- Xây dựng mối quan hệ tôn trọng, thân thiện giữa người với người;
- Thiết lập mối quan hệ hiểu biết, bình đẳng, hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc và các quốc gia trên thế giới.
Ca dao (hs tự tìm):
Gợi ý : “Thà làm chim sẻ trên cành, còn hơn sống kiếp hoàng anh trong lồng”
“ Một sự nhịn, chín sự lành”
Bài 7 : KẾ THỪA VÀ PHÁT HUY TRUYỀN THỐNG TỐT ĐẸP CỦA DÂN TỘC
1. Thế nào là truyền thống tốt đẹp của dân tộc?
Truyền thống tốt đẹp của dân tộc là những giá trị tinh thần được:
+Hình thành trong quá trình lịch sử lâu dài của dân tộc.
+Truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
2. Một số truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam
+Truyền thống yêu nước, đoàn kết, cần cù lao động, chống ngoại xâm;
+Truyền thống nhân nghĩa, hiếu học, tôn sư trọng đạo;
+Các truyền thống về văn hóa, nghệ thuật …
( hs sưu tầm một số ca dao tục ngữ về các truyền thống được in đậm )
3. Vì sao cần phải kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc:
+Vì đó là tài sản vô giá;
+Góp phần tích cực vào quá trình phát triển của dân tộc và mỗi cá nhân;
+Góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc Việt Nam
4. Thế nào là kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc
+ Tự hào, giữ gìn và phát huy để các truyền thống đó không bị phai nhạt theo thời gian mà ngày càng phát triển phong phú hơn, sâu đậm hơn;
+Lên án và ngăn chặn những hành vi làm tổn hại đến truyền thống dân tộc. Cho ví dụ
5. Em hiểu thế nào là phong tục, hủ tục?
+Phong tục : thói quen lâu đời đã ăn sâu vào đời sống XH, được nhiều người thừa nhận và làm theo ( có mặt tích cực cần phát huy, có mặt tiêu cực cần khắc phục)
+Hủ tục : Phong tục đã lỗi thời, không còn phù hợp với quan niệm về văn hóa, văn minh, đạo đức và nếp sống của XH hiện đại.
ví dụ :
- Ở Tây nguyên một số các hủ tục nặng nề còn tồn tại :
+Phân xử đúng sai bằng cách thi "lặn nước", "đổ chì nóng vào lòng bàn tay" khi xảy ra kiện tụng trong buôn làng, bên nào sai phải chịu phạt nặng mà không xem xét đến đúng sai, cơ sở pháp lý, cơ sở khoa học. Tiếp đó là tục phạt vạ khiến nhiều người lương thiện trở thành nạn nhân, có những trường hợp bị phạt vạ vô lý đến khó tin.
+ Hủ tục khi người chồng chết chưa rõ lý do, dân làng phạt người vợ bò, heo, dê, rượu để cúng thần linh xua đuổi cái xấu làm hại buôn làng.
+ Các hủ tục trong nghi thức tang ma như tự rạch đùi, rạch ngực, phụ nữ có chồng chết phải kiêng tắm gội một tháng để thể hiện tình cảm với người đã khuất. Nếu không tuân theo sẽ bị cộng đồng lên án, thậm chí phạt vạ bằng vật chất.
- Còn tại khu vực miền núi phía Bắc thì thường có tục làm đám tang dài ngày, ăn uống linh đình gây tốn kém cho gia đình có người mất;
+ Thách cưới nặng nề;
+ Tin vào thầy cúng, thầy mo khi có bệnh tật, sinh nở. =>, bệnh không thuyên giảm mà còn dẫn đến những cái chết oan uổng.
+ Nghiêm trọng hơn nữa là tục tảo hôn,
+ Hôn nhân cận huyết => con cái sẽ bị thiểu năng trí tuệ bẩm sinh, hoặc thường xuyên ốm yếu.
+ Hủ tục chôn những đứa trẻ còn bú theo người mẹ đã chết theo quan niệm lâu đời của một dân tộc ở Tây Nguyên=> Nhận thức về giá trị sống của người dân nơi đây còn rất nông cạn
+ Hủ tục bỏ con khi sinh đđôi
+ Thay vì được khâm liệm thì người chết được treo lên vách bàn thờ đối diện với cửa chính và thường được để lâu trong nhà, có thể tới hàng tuần cho đến lúc cái xác trương lên, nước chảy tong tong, bốc mùi xú uế,
=>Mầm bệnh cũng từ đó mà phát tán.
“Theo tục lệ thì người vào viếng sẽ bốc một nắm cơm, một miếng thịt mớm vào miệng người chết, thấy cơm và thịt rơi ra có nghĩa người đã… chết thật. Lúc đó người đến viếng mới khóc rống lên tiếc thương rồi ra ngoài… ăn nhậu chia buồn,”
+ Hậu quả: ( THAM KHẢO)
Các hủ tục lạc hậu, tệ nạn, văn hóa độc hại có nhiều nét tương đồng và quan hệ hữu cơ với nhau, gây tác hại dây chuyền, để lại hậu quả lâu dài. Hủ tục lạc hậu tuy chiếm tỷ lệ nhỏ trong toàn cảnh đời sống văn hóa xã hội vùng dân tộc thiểu số song tiềm ẩn nguy cơ lan rộng, dễ bị kẻ xấu lợi dụng gây kích động; gây lãng phí, tốn kém, thiếu tình người
LƯU Ý : HS NÊU HẬU QUẢ CỦA HỦ TỤC CÓ LIÊN QUAN
Bài 8 : NĂNG ĐỘNG SÁNG TẠO
1. Thế nào là năng động sáng tạo?
+ Năng động là tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm.
+ Sáng tạo là say mê nghiên cứu, tìm tòi để tạo ra những giá trị mới.
+ Người năng động, sáng tạo luôn say mê tìm tòi, phát hiện và linh hoạt xử lí những tình huống trong học tập, lao động, công tác… nhằm đạt hiệu quả cao.
2. Vì sao phải năng động sáng tạo?
+ Là phẩm chất cần thiết của người lao động trong xã hội hiện đại.
+ Giúp con người vượt qua những ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian để đạt được mục đích nhanh chóng và tốt đẹp.
+ Làm nên những kì tích vẻ vang, mang lại vinh dự cho bản thân, gia đình và đất nước.
3. Rèn luyện
+ Rèn luyện tính siêng năng, kiên trì, tích cực chủ động trong học tập, lao động.
+ Tìm ra phương pháp học tốt nhất cho bản thân và biết cách vận dụng những điều đã học vào cuộc sống.
4. Vì sao học sinh phải rèn luyện tính năng động sáng tạo?
+Vì đức tính này sẽ giúp em tích cực, chủ động, dám nghĩ, dám làm, có sự say mê nghiên cứu tìm tòi để tạo ra những giá trị mới và giúp em linh hoạt xử lý các tình huống trong học tập, lao động... nhằm đạt hiệu quả cao trong mọi công việc.
+ Giúp vượt qua những ràng buộc của hoàn cảnh, rút ngắn thời gian để đạt được mục đích nhanh chóng và tốt đẹp.
+ Giúp hs chúng em có khả năng làm nên những kì tích vẻ vang, mang lại vinh dự cho bản thân, gia đình và đất nước.
Bài 9 : LÀM VIỆC CÓ NĂNG SUẤT , CHẤT LƯỢNG , HIÊU QUẢ
1. Thế nào là làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả?
Tạo ra được nhiều sản phẩm có giá trị cao về nội dung và hình thức trong một thời gian nhất định.
2. Vì sao phải làm việc năng suất, chất lượng, hiệu quả?
+ Là yêu cầu đối với người lao động trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
+ Là góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, gia đình và xã hội.
3. HS Rèn luyện:
+ Học tập, rèn luyện và có ý thức kỉ luật tốt.
+ Luôn siêng năng, chịu khó, tự học, tự tìm tòi và sáng tạo trong học tập
+ Có lối sống lành mạnh, tránh xa các tệ nạn XH
+ Có ý chí, nghị lực, tự lập không dựa dẫm , ỷ lại
II.Luyện tập :
_ Những bài tập trong Sgk của các bài 4, 7, 8, 9
* Lưu ý :
1. Làm bài kiểm tra không viết tắt ; trình bày sạch đẹp, rõ ràng ; không dùng bút chì để làm bài hoặc gạch bỏ; chỉ dùng 1 màu mực duy nhất trong bài kiểm tra (bút mực xanh dương, tím hoặc đen ) ; nhớ ghi tên, lớp và Số thứ tự ở trong lớp
2. Đọc kỹ trước khi làm bài, phần xử lý tình huống nhớ liên hệ bản thân và luôn phải giải thích vì sao
-CHÚC CÁC EM THI TỐT-